Ο αρχαιότερος καρκίνος στον κόσμο είναι... 11.000 ετών!

ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Ο καρκίνος φυσιολογικά ζει και πεθαίνει μαζί με τον ασθενή. Όμως αυτό δεν συμβαίνει με τον σεξουαλικά μεταδιδόμενο καρκίνο των σκύλων, ο οποίος ζει και κυκλοφορεί συνεχώς ανάμεσά τους εδώ και τουλάχιστον 11.000 χρόνια, αποτελώντας τον αρχαιότερο γνωστό ενεργό καρκίνο στον κόσμο, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη βιολόγο Ελίζαμπεθ Μέρτσισον του πανεπιστημίου Κέμπριτζ και του Ινστιτούτου Γενετικής Wellcome Trust Sanger, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Science", σύμφωνα με το BBC, το "New Scientist" και το "Nature", αποκωδικοποίησαν το DNA και κατέγραψαν την μακρόχρονη εξέλιξη αυτού του ασυνήθιστου καρκίνου, ο οποίος συνεχίζει να μολύνει τους πληθυσμούς των σκύλων επί χιλιάδες χρόνια.

Ο εν λόγω καρκίνος, που προκαλεί όγκους στα γεννητικά όργανα των σκύλων σε όλο τον κόσμο, εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε ένα σκύλο πριν από περίπου 11.400 χρόνια και έκτοτε, παρά τον θάνατο του συγκεκριμένου σκύλου, κατάφερε να επιβιώσει μεταφέροντας τα καρκινικά κύτταρά του σε άλλους σκύλους, τους οποίους ο αρχικός φορέας είχε μολύνει μέσω της σεξουαλικής επαφής.

Σήμερα πια, το γονιδίωμα του πανάρχαιου καρκίνου φέρει σχεδόν δύο εκατομμύρια μεταλλάξεις, πολύ περισσότερες από αυτές που υπάρχουν στους περισσότερους ανθρώπινους καρκίνους, η πλειονότητα των οποίων έχει 1.000 έως 5.000 μεταλλάξεις.

«Το γονιδίωμα αυτού του αξιοσημείωτα μακροχρόνιου καρκίνου δείχνει πως, αν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες, οι καρκίνοι μπορούν να συνεχίσουν να επιβιώνουν για πάνω από 11.000 χρόνια, παρά τη συσσώρευση εκατομμυρίων μεταλλάξεων», δήλωσε η Ελίζαμπεθ Μέρτσισον.

Το DNA του εν λόγω μεταδοτικού καρκίνου φέρει ακόμα τα γενετικά ίχνη του πρωταρχικού σκύλου που αρρώστησε και ο οποίος εκτιμάται ότι έμοιαζε με ένα μεσαίου μεγέθους «χάσκι», μολονότι δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί αν ήταν γένους αρσενικού ή θηλυκού.

«Δεν γνωρίζουμε γιατί ο συγκεκριμένος σκύλος εμφάνισε ένα τέτοιο μεταδοτικό καρκίνο», είπε η βρετανίδα ερευνήτρια. «Είναι όμως γοητευτικό να κοιτάζει κανείς πίσω στο χρόνο και να ανακατασκευάζει την ταυτότητα αυτού του αρχαίου σκύλου, το γονιδίωμα του οποίου είναι ακόμα ζωντανό σήμερα στα κύτταρα του καρκίνου που αρχικά γέννησε».

Ο μεταδοτικός καρκίνος είναι πια στην εποχή μας μια κοινή νόσος στους σκύλους όλου του κόσμου. Η γενετική ανάλυση γεωγραφικά απομακρυσμένων δειγμάτων από αυτούς τους όγκους δείχνει πως ενώ ο καρκίνος αυτός ήταν περιορισμένος σε ένα απομονωμένο πληθυσμό για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του, ξαφνικά εξαπλώθηκε σε όλη τη Γη κατά τα τελευταία 500 χρόνια, δηλαδή μετά την εποχή του Χριστόφορου Κολόμβου. Η εξέλιξη αυτή πιθανότατα αποτελεί συνέπεια της παγκοσμιοποίησης, καθώς οι σκύλοι συνόδευαν τους πρώτους εξερευνητές ανά την υδρόγειο.

Γενικά πάντως, οι μεταδοτικοί καρκίνοι είναι εξαιρετικά σπάνιοι στη φύση. Είναι πολύ ασυνήθιστο, σε ανθρώπους και ζώα, τα καρκινικά κύτταρα να εγκαταλείπουν τα σώματα των φορέων τους και να εξαπλώνονται σε άλλους. Εκτός από τον εν λόγω μεταδοτικό καρκίνο των σκύλων, ο μόνος άλλος γνωστός μεταδοτικός καρκίνος στα ζώα είναι ένας επιθετικός καρκίνος του προσώπου, ο οποίος εξαπλώνεται με το δάγκωμα του «διαβόλου της Τασμανίας» και έχει ήδη εξαφανίσει το 70% του πληθυσμού τους (ο θάνατος επέρχεται λίγους μόλις μήνες μετά την μόλυνσή τους).

Οι επιστήμονες πάντως δεν έχουν πάψει να ανησυχούν μήπως κάποια στιγμή οι μεταδοτικοί καρκίνοι γίνουν πιο συχνοί, ιδίως στους ανθρώπους. Γι' αυτό, όπως δήλωσε ο καθηγητής σερ Μάικ Στράτον, διευθυντής του Ινστιτούτου Sanger, η μελέτη του γονιδιώματος του μεταδοτικού καρκίνου των σκύλων θα βοηθήσει γενικότερα τους βιολόγους να καταλάβουν με ποιό τρόπο οι καρκίνοι μπορούν να γίνουν μεταδοτικοί στη φύση. Όπως είπε, «θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για την περίπτωση που μια τέτοια ασθένεια εμφανιστεί στους ανθρώπους ή σε άλλα ζώα».

Προς το παρόν, στους ανθρώπους καρκινικοί όγκοι έχουν μεταδοθεί μετά από μεταμόσχευση οργάνου (από καρκινοπαθή που δεν το ήξερε), καθώς και από καρκινοπαθή μητέρα στο έμβρυό της.